Pierwsze miesiące życia dziecka są kluczowe dla jego dalszego rozwoju – tuż po narodzinach maluszek potrzebuje bliskości mamy, a ona czasu, aby odpocząć i zapewnić mu należytą opiekę. Ustawowo zapewnione są więc urlop macierzyński i rodzicielski. Są to dwa zupełnie różne urlopy, do których częściowo mają prawo również ojcowie, dlatego zanim z nich skorzystasz, warto dowiedzieć się więcej!
Pierwszym okresem wolnym od pracy po porodzie jest urlop macierzyński. Trwa on od 20 do 37 tygodni, co zależy od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu. Zważywszy, że jest to wspomniana przerwa w wykonywaniu obowiązków zawodowych, przysługuje on wyłącznie kobietom, które pracowały na podstawie umowy o pracę i z racji tego pracodawca odprowadzał składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Mamy, które pracowały krótko lub w oparciu o inne formy umów, mogą korzystać z dodatkowego wsparcia, którego jednak nie określa się mianem urlopu macierzyńskiego.
Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przysługuje tylko mamom. Jest to więc obowiązkowe wolne, z którego nie można zrezygnować. Wyjątkiem są tylko sytuacje szczególne. Najczęściej pierwszym dniem takiego urlopu jest data porodu. Możliwe jest jednak jego rozpoczęcie na 6 tygodni przed szacunkowym terminem narodzin maluszka. Pozostała część urlopu może zostać przekazana ojcu dziecka (jeśli też jest pracownikiem). Możliwe jest to wyłącznie, jeśli mama zdecyduje się na powrót do pracy. Urlopu macierzyńskiego oboje rodziców nie może odbywać wspólnie. W szczególnych przypadkach urlop taki może przejąć także inny ubezpieczony członek rodziny, który z różnych przyczyn będzie sprawował wyłączną opiekę nad dzieckiem.
Warto pamiętać, że urlop macierzyński przysługuje również osobom, które przyjęły dziecko na wychowanie. Wówczas pierwszym dniem urlopu jest formalnie potwierdzona data przejęcia opieki nad dzieckiem.
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego można skorzystać z urlopu rodzicielskiego. W tym przypadku nie jest to obowiązkowe. Na urlop taki decydują się osoby, które chcą dłużej pozostać z maluszkiem w domu. Co więcej, urlopu takiego nie trzeba wykorzystywać w całości jednocześnie. Możliwe jest podzielenie go na maksymalnie 4 części. W każdej chwili, po wcześniejszym, pisemnym uprzedzeniu pracodawcy możliwa jest też rezygnacja z urlopu rodzicielskiego i powrót do pracy.
W całości urlop rodzicielski trwa 32–34 tygodnie (w zależności od liczby urodzonych dzieci lub podopiecznych przyjętych na wychowanie). W odróżnieniu od wolnego tuż po porodzie, zasady korzystania z urlopu rodzicielskiego są bardziej elastyczne:
Urlop macierzyński i rodzicielski liczy się pełnymi tygodniami, czyli rodzicom przysługuje konkretna liczba wolnych dni. Podstawowym kryterium, które warunkuje czas urlopu, jest liczba dzieci urodzonych podczas jednego porodu. W przypadku urlopu macierzyńskiego wygląda to następująco:
Z kolei urlop rodzicielski trwa 32 lub 34 tygodnie. Na 29 tygodni wolnego mogą liczyć osoby, które przyjęły na wychowanie starsze dziecko.
Po powitaniu na świat jednego maluszka można więc liczyć na łączny urlop w wymiarze 52 tygodni, co daje pełny rok, a w przypadku ciąży mnogiej nieco więcej. W dokładnym obliczeniu czasu trwania i daty zakończenia urlopów pomoże Ci kalkulator urlopu macierzyńskiego. Po wprowadzeniu daty rozpoczęcia urlopu zostanie Ci przedstawiona konkretna liczba wolnych dni, a także data zakończenia urlopu.
OTC/12341/12/22
Źródła: https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-rodzicielski https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-macierzynski
